غده تیروئید تولید کننده هورمون تیروکسین

محقق : مسعود احمدلو

غده تیروئید تولید کننده هورمون تیروکسین
تیروئید که در جلوی گردن قرار دارد، هورمون تیروکسین را تولید می کند. این هورمون در بدن تنظیم سه کار مهم را به عهده دارد. مصرف انرژی در سلول ها، تولید گرما و تسهیل رشد. ید از عناصر اصلی تشکیل دهنده تیروکسین است.
این ماده که در غذاهای دریایی و گیاهانی که در خاک یددار می رویند (خاک های نزدیک سواحل) بوفور یافت می شود، پس از خوردن در معده جذب شده و سپس در داخل غده تیروئید پس از ترکیب با اسید آمینه تیروزین به هورمون تیروکسین تبدیل می شود.
در گذشته یکی از دلایل اصلی کم کاری تیروئید بخصوص در جوامعی که دور از دریا زندگی می کردند، کمبود ید در مواد غذایی بوده است، ولی در سال های اخیر با افزودن ید به نمک طعام مشکل کمبود ید مرتفع شده و اکنون فعالیت مرضی سیستم ایمنی بدن (بیماری های خودایمنی) دلیل اصلی کم کاری تیروئید است.
در دوره نوزادی کم کاری تیروئید به دلیل ناهنجاری مادرزادی بوده و خوشبختانه نادر است (یک مورد در هر 4 هزار تولد) با این وجود به دلیل این که این بیماری باعث عقب ماندگی شدید ذهنی شده و از طرفی در صورت تشخیص بموقع بخوبی قابل درمان است در سال های اخیر همه نوزادان از طریق آزمایش خون کف پا از نظر این بیماری بررسی شده و در صورت ابتلا درمان می شوند.
در سنین میانسالی و بالاتر کم کاری تیروئید بخصوص در خانم ها خیلی شایع است. اما علائم این بیماری خیلی معمولی بوده و بیشتر مواقع دیر تشخیص داده می شود. احساس خستگی، احساس سرما، یبوست، چاق شدن، خشکی و سردی پوست، پف آلودگی صورت و بدن و خواب آلودگی زیاد از علائم این بیماری هستند. اختلال در خونریزی های ماهانه زنان نیز از علائم مهم کم کاری تیروئید است.
هورمون های تیروئید شامل تی 3 و تی 4 است و هورمون تنظیم کننده تیروئیدtsh است. با اندازه گیری این هورمون ها در خون کم کاری تیروئید بخوبی قابل تشخیص است.
قرص لووتیروکسین که همان هورمون اصلی تیروئید است، برای درمان این بیماری استفاده می شود. استفاده صحیح از این دارو بخوبی همه علائم بیماری را کنترل می کند. نکات مهم مصرف داروی لووتیروکسین به این شرح است:
مصرف این دارو باید با فاصله از غذا و سایر داروها باشد و بهترین زمان مصرف صبحگاه و نیم ساعت قبل از صبحانه است. 2 تا 3 ماه بعد از شروع این دارو اثرات مفید آن ظاهر می شود، بنابراین نباید خیلی زود انتظار بهبودی داشت و دست از مصرف کشید. از طرفی اگر بیمار مصرف دارو را قطع کند، زمان زیادی طول می کشد تا بدحال شود. یعنی اثرات دارو دیر ظاهر می شوند و دیر هم از بین می روند. اگر بیمار یک روز مصرف این دارو را فراموش کند، می تواند برای جبران روز بعد 2 برابر دارو را مصرف کند.